Bakım Firmalarıyla Çalışırken EKED Uyumunun Sağlanması

Harici Bakım Ekipleriyle Çalışmanın Getirdiği EKED Riskleri

Endüstriyel tesislerde bakım ve onarım hizmetleri zaman zaman dış kaynaklı firmalarla yürütülür. Bu bakım firmaları, çoğunlukla farklı sektörlerde ve işletmelerde çalıştıkları için kurumun kendi EKED prosedürlerine tam anlamıyla hâkim olmayabilir. Bu durum, enerji izolasyonu açısından ciddi riskleri beraberinde getirir.

Dış bakım ekiplerinin oluşturabileceği başlıca EKED riskleri şunlardır:

• Kurumsal EKED prosedürlerini bilmemeleri veya uygulamadan sapmaları.

  Her işletmenin enerji izolasyon politikası, ekipmanları ve risk seviyesi farklıdır. Standart prosedürler dış kaynak ekipler tarafından eksik veya yanlış uygulanabilir.

• Kilit ve etiket sistemlerinin usulüne uygun kullanılmaması.

  Bakım firması çalışanları, kendi kilitleme cihazlarını kullanmak isteyebilir veya etiketleme kurallarına uymayabilir. Bu da sahada karışıklık yaratır ve güvenlik riskini artırır.

• İzolasyonun yalnızca ana enerji kaynağına uygulanması.

  Harici ekipler, ikincil enerji kaynaklarını fark etmeyebilir ya da izolasyon kapsamına dâhil etmeden bakım yapabilir. Bu durum, ekipman hareketi ya da elektriksel çarpma gibi ciddi kazalara neden olabilir.

• Yetkisiz müdahale veya uygunsuz kilit açma girişimleri.

  Eğer yetki sınırları açık şekilde tanımlanmazsa, dış ekipler yetkileri dışında ekipmanlara müdahale edebilir veya izinsiz kilit sökme işlemi gerçekleştirebilir.

Bu risklerin ortadan kaldırılması için bakım firmalarıyla çalışılmadan önce detaylı bir planlama yapılmalı ve enerji izolasyonu konusu, işin ayrılmaz bir parçası olarak ele alınmalıdır.

Sözleşme ve Teklif Süreçlerinde EKED Uyumluluğu Nasıl Belirlenmeli?

EKED (Etiketle, Kilitle, Emniyete Al, Dene) uyumu, dış kaynaklı bakım firmalarıyla yapılacak iş birliklerinde yalnızca uygulama aşamasında değil, işin en başında — teklif alma ve sözleşme düzenleme sürecinde — net şekilde ele alınmalıdır. Bu, sahada yaşanabilecek risklerin önüne geçmek için kritik bir adımdır.

Sözleşme ve teklif sürecinde EKED uyumunun sağlanması için dikkat edilmesi gereken başlıca noktalar şunlardır:

EKED Uyum Beyanı Talep Edilmeli

Teklif aşamasında bakım firmasından, kendi EKED prosedürlerinin olup olmadığının yazılı olarak beyan edilmesi istenmelidir. Firma, çalışanlarının EKED konusunda eğitim aldığını ve uygulamaları sahada eksiksiz uyguladığını belgelemelidir.

EKED Kapsamı Sözleşmeye Dahil Edilmeli

İş güvenliği ve enerji izolasyonunun işin ayrılmaz bir parçası olduğu, sözleşmeye açık ve net bir şekilde yazılmalıdır. Gerekirse, “EKED uyumsuzluğu kaynaklı oluşabilecek tüm sorumluluklar yükleniciye aittir” ifadesiyle yasal güvence sağlanmalıdır.

İşyeri EKED Prosedürleri Paylaşılmalı

İşveren firma, kendi EKED politikalarını, kilitleme/etiketleme ekipmanlarına dair talimatları ve saha kurallarını yazılı olarak dış firmayla paylaşmalıdır. Bu belgeler teklif sürecinde verilmeli ve ekiplerin işe başlamadan önce incelemesi sağlanmalıdır.

Yüklenici EKED Ekipmanı Kullanımına Hazır Olmalı

Kendi kilitleme ekipmanını kullanacak firmalardan, ekipmanlarının işyerindeki sistemlerle uyumlu olup olmadığını teyit etmeleri istenmelidir. Alternatif olarak, işveren tarafından sağlanan EKED ekipmanlarının kullanımı da sözleşmeye dahil edilebilir.

Eğitim Sertifikaları İstenen Belgeler Arasına Eklenmeli

Bakım firmasından, EKED eğitimi almış çalışanlarına ait sertifikalar veya katılım belgeleri talep edilmeli ve sözleşme eki olarak dosyalanmalıdır.

EKED uygulaması yalnızca sahada değil, tekliften önce başlar. Dış kaynaklı bakım hizmetlerinin güvenli biçimde yürütülebilmesi için tüm tarafların prosedürel uyumu önceden tanımlanmalı ve sözleşmeye entegre edilmelidir.

Bakım Öncesi Ortak EKED Planlaması ve Saha Bilgilendirmesi

Dış kaynaklı bakım firmalarının sahada güvenli çalışabilmesi için, bakım başlamadan önce enerji izolasyonuna dair tüm adımların planlanması ve ekiplerin detaylı şekilde bilgilendirilmesi gerekir. Ortak yürütülen bir EKED planlaması, sadece prosedürel uyumu sağlamakla kalmaz; aynı zamanda bakım sürecindeki tüm tarafların sorumluluklarını netleştirir.

İşletme ve bakım firması tarafından ortaklaşa yürütülmesi gereken başlıca planlama adımları şunlardır:

Görev ve Sorumlulukların Tanımlanması

EKED uygulaması sırasında kimin hangi adımları gerçekleştireceği net bir şekilde belirlenmelidir. Ana enerji kesme, ikincil enerji boşaltımı, kilit ve etiket uygulama, test ve doğrulama gibi adımlar hangi tarafın sorumluluğunda olacaksa bu süreç yazılı olarak belirlenmelidir.

Ortak Kilitleme/Etiketleme Planı Hazırlanmalı

İzolasyon yapılacak ekipman, enerji kaynakları ve ilgili vanalar, şalterler ya da fişler birlikte incelenmeli; hangi noktalara hangi ekipmanların takılacağı, hangi sırayla işlem yapılacağı belirlenmelidir. Bu plan, saha ekibine yazılı ve görsel olarak aktarılmalıdır.

Sahaya Özel Bilgilendirme Yapılmalı

İşletmeye gelen bakım personeline, işbaşı öncesinde sahaya özel riskler, kilit/etiket uygulama noktaları, acil durum prosedürleri ve iletişim sorumluları hakkında kısa ancak net bir bilgilendirme yapılmalıdır. Bu bilgilendirme bir oryantasyon süreci gibi planlanmalı ve her ekip üyesi bu aşamadan geçmelidir.

Ortak Kontrol Listesi Kullanılmalı

EKED sürecinde yapılması gereken adımları içeren standart bir kontrol listesi hazırlanmalı ve her adım tamamlandıkça sorumlu kişiler tarafından imzalanmalıdır. Bu liste hem işin disiplinli yürütülmesini sağlar hem de denetlenebilirlik kazandırır.

Kilitleme Ekipmanları Önceden Hazırlanmalı

Kullanılacak tüm EKED ekipmanları (kilitler, etiketler, vana kilitleme aparatları, fiş kilitleri vb.) bakım öncesi kontrol edilmeli ve eksiksiz bir şekilde saha alanında hazır bulundurulmalıdır.

Başarılı bir EKED uygulaması, sadece teknik bilgiye değil, doğru iletişime ve planlamaya dayanır. Bakım öncesi yapılacak ortak planlama ve bilgilendirme, dış kaynaklı ekiplerin de işletmenin güvenlik kültürüne uyum göstermesini sağlar.

Uygulama Sırasında İzlenecek Adımlar ve Denetim Sorumluluğu

Bakım çalışmaları esnasında EKED prosedürlerinin uygulanması kadar, uygulamanın sürekliliği ve denetlenmesi de büyük önem taşır. Dış kaynaklı bakım firmalarıyla yürütülen çalışmalarda bu aşama, genellikle kontrolsüz kaldığında risk yaratır. Bu nedenle, uygulama süresince kimlerin neyi nasıl izleyeceği, denetimlerin ne şekilde yapılacağı ve kimin sorumluluk alacağı önceden belirlenmelidir.

İzlenmesi gereken temel uygulama adımları ve denetim noktaları şunlardır:

Kilit ve Etiketlerin Uygunluğunun Yerinde Kontrolü

Bakım başlamadan hemen önce tüm kilitleme noktaları kontrol edilmelidir. Her bir kilidin doğru noktaya yerleştirildiğinden, etiketlerin okunabilir ve dikkat çekici olduğundan emin olunmalıdır. Uygun olmayan ekipmanlar derhal değiştirilmelidir.

Yetkisiz Müdahaleye Karşı Saha Gözetimi

Saha sorumlusu ya da iş güvenliği yetkilisi, bakım alanında izinsiz müdahaleleri önlemek adına düzenli saha turları yapmalı, kilitlerin ve izolasyonun hala geçerli olduğunu kontrol etmelidir. Özellikle farklı vardiyalarda ya da uzun süreli bakım işlemlerinde bu adım kritiktir.

Ortak Saha Defteri veya Dijital Kayıt Tutulmalı

Tüm izolasyon adımları, kilitleme süreci, bakım başlangıç ve bitiş saatleri dijital ya da fiziksel olarak kayıt altına alınmalıdır. Olası bir denetim veya iş kazası durumunda tüm sürecin belgelenmiş olması, sorumlulukların netleştirilmesi açısından önemlidir.

Uygulama Süresince Sorumluluk Paylaşımı Net Olmalı

Enerji izolasyonu sürdüğü sürece, hem işletme tarafında hem de bakım firması tarafında birer sorumlu kişi açıkça tanımlanmalı ve iletişimde kalmalıdır. Herhangi bir risk algısı oluştuğunda müdahale edilecek kişilerin kim olduğu belirsiz bırakılmamalıdır.

Prosedür Dışı Müdahalelere Anında Müdahale Edilmeli

Sahada EKED dışında gerçekleştirilen her türlü müdahale (kilit sökme, sistem açma girişimi, etiketin çıkarılması vb.) anında durdurulmalı ve gerekirse iş tamamen askıya alınmalıdır. Bu durumlar, firma içi disiplin süreci kapsamında değerlendirilmelidir.

EKED uygulamaları sadece teorik bir plan değil, sahada aktif olarak denetlenmesi gereken bir süreçtir. Uygulama sırasında şeffaf kayıt, düzenli kontrol ve net sorumluluk paylaşımı ile bakım firmalarıyla yapılan işlerin güvenliği üst seviyeye taşınır.

 İş Bitiminde Kontrol, Belgeleme ve Kilitlerin Geri Alımı Süreci

Bakım tamamlandıktan sonra, enerji izolasyonunun kaldırılması süreci de en az uygulama kadar dikkatli ve kontrollü yürütülmelidir. Bu aşama genellikle aceleye getirildiğinde veya prosedür dışı adımlar atıldığında ciddi güvenlik riskleri ortaya çıkabilir. Özellikle dış kaynaklı bakım ekipleriyle çalışırken, sürecin nasıl sonlandırılacağı önceden tanımlanmalı ve yetkili kişiler tarafından yönetilmelidir.

İş bitiminde izlenmesi gereken temel adımlar şunlardır:

İzolasyonun Kaldırılmasından Önce Son Kontroller Yapılmalı

Bakım işlemi tamamlandığında, enerji izolasyon noktaları üzerinde yeniden fiziki kontrol yapılmalıdır. Ekipman üzerinde bırakılmış alet, sökülmemiş parçalar, açılmamış vanalar ya da aktif kalmış sistemler varsa enerji kesinlikle geri verilmemelidir.

İşin Bittiği Yazılı Olarak Bildirilmeli

Bakım ekibi, çalışmanın tamamlandığını ve izolasyonun kaldırılmasına hazır olduklarını yazılı veya dijital olarak bildirmelidir. İşveren tarafı bu bildirimi aldıktan sonra kontrol sürecine geçmelidir.

Tüm Kilitler Sadece Yetkili Kişilerce Kaldırılmalı

Kilit ve etiketlerin kim tarafından, hangi sırayla kaldırılacağı daha önce belirlenmiş olmalıdır. Her kilidin sahibi kendi kilidini kaldırmalı; kilit sahibi sahada değilse özel prosedür uygulanarak ve onayı alınarak işlem yapılmalıdır.

Belgeleme Süreci Tamamlanmalı

Tüm adımlar kontrol listelerine işlenmeli, iş bitim saatleri ve kontrolü gerçekleştiren personelin bilgileriyle birlikte imzalanmalıdır. Bu belgeler, iş güvenliği arşivinde saklanmalı ve gerektiğinde denetimlerde sunulabilir hâlde tutulmalıdır.

Enerji Geri Verilmeden Önce Uyarılar Kaldırılmalı

Enerji geri verildikten sonra makinelerin istemsiz çalışmasını engellemek için kalan uyarı levhaları, kilitleme etiketleri ve geçici engeller tamamen kaldırılmalıdır. Ekipman tekrar çalışmaya başlamadan önce tüm güvenlik tedbirlerinin kaldırıldığından emin olunmalıdır.

İzolasyonun kaldırılması süreci, bakımın bitişi değil, güvenliğin devamıdır. İşveren ve dış kaynak firmaların birlikte yürüttüğü kontrollü bir kapanış süreci, hem prosedürel bütünlüğü sağlar hem de iş güvenliği kültürünü güçlendirir.

Bakım Firmalarıyla Çalışırken EKED Uyumunun Sağlanması

Dış kaynaklı bakım firmalarıyla çalışmak, işletmelere esneklik ve uzmanlık kazandırsa da enerji izolasyonu (EKED) açısından ilave riskleri de beraberinde getirir. Bu risklerin kontrol altına alınması, yalnızca sahada değil, işin planlama ve sözleşme aşamasında başlar. Teklif sürecinde EKED uyumunun yazılı olarak talep edilmesi, görev ve sorumlulukların sözleşmeye dâhil edilmesi ve ortak izolasyon planlarının hazırlanması kritik adımlardır.

Bakım öncesi, ekiplerin sahaya özgü riskler konusunda bilgilendirilmesi ve kontrol listeleri ile prosedürlerin disiplinli bir şekilde uygulanması sağlanmalıdır. Uygulama sırasında denetim ve gözetim sorumluluğu net olarak paylaşılmalı, tüm adımlar kayıt altına alınmalıdır. İş tamamlandığında ise izolasyonun kaldırılması yalnızca yetkilendirilmiş personel tarafından yapılmalı ve tüm süreç eksiksiz şekilde belgelenmelidir.

Bakım firmalarıyla yürütülen işlerde EKED uyumu, etkili iletişim, prosedürel disiplin ve sahada aktif denetim ile güvenli ve sürdürülebilir hâle gelir. Bu yaklaşım, iş kazalarının önlenmesinde ve işletme güvenliğinin korunmasında temel unsurdur.